Είναι είδος μεταναστευτικό και αναπαράγεται στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη ενώ διαχειμάζει στην Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα, την Μικρά Ασία και τη Βόρειο Αφρική. Στη χώρα μας έρχεται το Νοέμβριο και παραμένει μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου. Βασικότεροι είσοδοι αποδημίας είναι οι κοιλάδες των ποταμών Στρυμόνα, Αξιού και Αώου. Τα μεγάλα ποσοστά βροχόπτωσης και η μεγάλη σε διάρκεια περίοδός της, καθορίζουν την εγκατάστασή της σε μια περιοχή. Η ύγρανση του εδάφους συντελεί στην επάνοδο των σκουληκιών από τα βαθιά στα επιφανειακά στρώματα του εδάφους. Σ΄αυτό οφείλεται και το γεγονός ότι οι περιοχές της Βόρειας - Δυτικής Ελλάδας που παρουσιάζουν και τη μεγαλύτερη βροχόπτωση σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ελλάδα έχουν μεγαλύτερους πληθυσμούς μπεκάτσας.
Στο τέλος Οκτωβρίου και αρχές Νοεμβρίου κάνει την εμφάνισή της στον τόπο μας, συνεπέστατη πάντα στα ραντεβού της, μια κυρία του Ελληνικού λόγγου. Επειδή γενικά στη ζωή της κινείται πάντα με ρυθμό και τάξη, την ονομάζουν αγγλοπρεπέστατη, όπως όταν ένας άνθρωπος είναι πάντα συνεπής στα ραντεβού του, τον αποκαλούν «Εγγλέζο».
Η εποχή άφιξή της στη χώρα μας εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και την επικράτηση Β, ΒΑ, και ΒΔ ανέμων που την βοηθούν κατά την μετανάστευση. Η παραμονή της σε μια θέση εξαρτάται από τις τοπικές καιρικές συνθήκες και την ποιότητα του βιοτόπου. Σε στεγνό, ξηρό και παγωμένο έδαφος η΄ σε περιοχές με πολύ χιόνι, δυσκολεύεται στην ανεύρεση της τροφής με αποτέλεσμα να μετακινείται σε άλλες ευνοϊκότερες περιοχές. Μεταναστεύει τις νυχτερινές ώρες συνήθως σε μικρούς αριθμούς. Τη νύχτα δεν παραμένει στο δάσος αλλά μετακινείται στα γειτονικά λιβάδια, τριφυλλοχώραφα η΄ και σε λιμνάζουσες εκτάσεις. Δείχνει μια ιδιαίτερη προτίμηση στα δάση που η ηλικία τους κυμαίνεται από 4-15 έτη, τα οποία διακόπτονται από κράσπεδα και ξέφωτα ηλιόλουστα με ελαφρά βαθουλώματα. Απεχθάνεται τα ψηλά δάση τα οποία εμποδίζουν την πορεία της στο έδαφος η΄ την πτήση της καθώς την υποχρεώνουν να καταβάλλει μεγαλύτερη ενέργεια για να ανέβει ψηλότερα από τις κορυφές σε περίπτωση κινδύνου. Σε πολλές περιπτώσεις την συναντάμε σε χωράφια, σε λόφους με ρείκια, καλλιέργειες κ.λ.π.
Το δρομολόγιό της είναι τόσο τυπικό, που οι κυνηγοί βεβαιούν ότι το έκλεψαν μέχρι τελευταίας γραμμής. Ξέρουν ότι την τάδε ώρα βγαίνει από τον λόγγο, την τάδε θα περάσει από το τάδε σημείο, την τάδε θα πέσει στο τάδε μέρος για να βρει την τροφή της κλπ. Αλλά την μεγάλη αυτή συνέπεια την πληρώνει με την ζωή της διότι οι κυνηγοί από εκεί που ξεκινά μέχρι εκεί που πέφτει να βρει τη τροφή της στήνουν καρτέρια και στην κυριολεξία την δολοφονούν.
Το ίδιο γίνεται και τα φωτίσματα κατά την επιστροφή της στο λόγγο.
Τώρα όμως δια νόμου απαγορεύεται ο δολοφονικός αυτός τρόπος του κυνηγίου της και έτσι μάλλον θα συνεχίσει τη συνέπεια στις κινήσεις της και το πρόγραμμα της ζωής της.
Διότι το κυνήγι της θα γίνεται έτσι που να της επιτρέπει να χρησιμοποιεί και αυτή ότι τέχνη διαθέτει στις κινήσεις ώστε να ξεφεύγει από τη βολή του κυνηγού με τα νόμιμα μέσα που θα χρησιμοποιεί για το κυνήγι της.
Όμως παρότι παθαίνει μεγάλη πανωλεθρία από τους κυνηγούς, αφού επιπλέον έχει το νοστιμότερο κρέας, από όσα θηράματα τρέφει ο λόγγος, παρόλα αυτά αφθονότερες επιστρέφουν κάθε χρόνο με τα πρώτα δροσόπαγα.
Οι ειδικοί λένε πως ο θεός , δεν έπλασε κανένα πλάσμα του με τόση στοργική πρόνοια. Λένε ότι είναι διφυής ύπαρξη. Χωριστή ζωή η μύτη της, χωριστή ζωή η μπεκάτσα. Έτσι ενώ η μύτη της αναμοχλεύει τη γη για σκουλήκια, τα μάτια της είναι ξένα από αυτή την ενασχόληση.
Είναι σκοποί επάνω στη σκοπιά τους και ανιχνεύουν τα πάντα σκιές, θορύβους, ανέμους και κάθε ανάσα του λόγγου. Αν αντιληφθεί τον κίνδυνο μακρινό ετοιμάζεται να πετάξει με τη μέθοδο που πρέπει να χρησιμοποιήσει. Αν ο κίνδυνος είναι κοντά ώστε να μην έχει καιρό να πετάξει, τότε στρώνεται επάνω στο χώμα και γίνεται ένα με εκείνο.
Αν τυχόν ο χρωματισμός της δεν ταιριάζει με το χρώμα του περιβάλλοντος που βρίσκεται, έχει την ικανότητα να μεταμορφωθεί και να παρουσιαστεί σαν πέτρα του μεγέθους της, σαν ένα μικρό κουτσουράκι, σαν μια τούφα από ξερά φύλλα κλπ.
Στα βοσκοτόπια της προτιμά το χρώμα του περιβάλλοντος, συνήθως να ταιριάζει με το δικό της. Ένα μόνο δεν προβλέπει: ότι τις παγερές νύκτες τυχαίνει να παγώνει το έδαφος και όταν έχει τη μύτης μέσα, το πρωί τη βρίσκουν οι χωρικοί παγωμένη μη μπορώντας να κινηθεί.
Έχει βρεθεί ότι το 80% του διαιτολογίου της αποτελείται από σκουλήκια ενώ η ασιτία είναι η βασικότερη αιτία θανάτου της σε περιόδους με παγετούς και δριμύς χειμώνες. Σε τέτοιες συνθήκες ο χρόνος επιβίωσής της αφού καταναλώσει όλα τα ποσοστά λιπιδίων που έχει προγενέστερα αποθηκεύσει στο σώμα, είναι 7-8 ημέρες. Τα θηλυκά περιέχουν μεγαλύτερο μεγαλύτερα ποσοστά λιπιδίων σε σχέση με τα αρσενικά για την περίοδο από 15/12 έως 1/1 του έτους με έντονο ψύχος.
Η μπεκάτσα κάθεται πάντα πολύ κοντά στη θέση όπου θα περάσει τη μέρα της όταν γυρίζει από τη βραδινή της βοσκή. Μπορεί να εκμεταλλευτεί ένα πέρασμα ή ένα μονοπάτι, ή να αφεθεί να πέσει θορυβωδώς μέσα στη βλάστηση.
Όταν το περιβάλλον είναι πολύ πυκνό, κάθεται στις άκρες κι έπειτα μπαίνει γρήγορα στο δάσος, του οποίου εμφανώς αναζητά την προστασία. Η πλειοψηφία αυτών των θηραμάτων τρέφεται αμέσως μόλις μπει στο δάσος, κάτι το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι το τελευταίο μέρος της νύχτας αφιερώνεται περισσότερο στην ανάπαυση.
Κατά τις 11- και συχνά μερικά λεπτά πριν – η μπεκάτσα συνεχίζει να τρέφεται, ίσως υπό την επήρεια κάποιων ερεθισμάτων όπως είναι η άνοδος της θερμοκρασίας, ή απλά γιατί πεινάει.
Δεν είναι η μόνη που τρέφεται στο τέλος του πρωινού. Πολλά είδη θηραμάτων κάνουν το ίδιο. Αυτή η φάση δραστηριότητας, διαρκεί από μία έως δύο ώρες, σε επιφάνειες γενικά περιορισμένες, της τάξεως των εκατό τετραγωνικών μέτρων.
Είναι ίσως ανάγκη της ασφάλειας που κάνει τη μπεκάτσα να περιορίζει τη συγκεκριμένη περίοδο τις μετακινήσεις της. Αν και η αρπαγή είναι αμελητέα στα χαμηλά ‘’ στρώματα ‘’ του δάσους, στις κεντρικές ώρες της ημέρας η μπεκάτσα είναι πιο εκτεθειμένη στο διαπεραστικό βλέμμα των γερακοειδών. Μπορούμε, από την άλλη πλευρά να παρατηρήσουμε μια αλλαγή στη συμπεριφορά της. Η μπεκάτσα δείχνει πολύ πιο προσεχτική και καχύποπτη απ’ ότι την αυγή.
Στο τέλος του μεσημεριανού, παρατηρείται η πιο έντονη και η πιο μεγάλη σε διάρκεια διατροφική δραστηριότητα. Θα συνεχιστεί μέχρι να πέσει η νύχτα και να φύγει από το δάσος. Η μπεκάτσα τρώει τότε με πολλή ενέργεια, ανοίγοντας την περίμετρο των ερευνών της, κινούμενη σε αποστάσεις, οι οποίες μπορούν να φτάσουν τα εκατό μέτρα.
Μπορούμε να σκεφτούμε ότι η μπεκάτσα εκμεταλλεύεται το σούρουπο, για να αφήσει τη θέση της και να εξερευνήσει την περιοχή της, σε αναζήτηση ζωνών πιο πλούσιων σε τροφή.
Η συμπεριφορά της είναι εκπληκτική. Είναι απασχολημένη, ζωηρή και δραστήρια, παραμένοντας πάντα εξαιρετικά προσεχτική.
Η νύχτα πέφτει γρηγορότερα απ’ ότι ξημερώνει. Μέσα σε δέκα λεπτά, το ημίφως έχει είδη εισβάλει στο δάσος. Είναι ακριβώς η στιγμή κατά την οποία σηκώνεται με κατεύθυνση κάποιο κοντινό βοσκοτόπι. Μπεκάτσες, οι οποίες βρίσκονται στο ίδιο δάσος, κοντά η μία στην άλλη, σηκώνονται σχεδόν ταυτόχρονα το σούρουπο, για να βγουν από το δάσος. Είναι επίσης πιθανό να συμβαίνει το ίδιο και την αυγή, δηλαδή οι μπεκάτσες που τη νύχτα έφαγαν στο ίδιο λιβάδι, να γυρίζουν σχεδόν όλες μαζί στο δάσος. Μετακινούμενες στο ημίφως, αποφεύγουν τη συνάντησα με κάποιο αρπαχτικό, όχι όμως και με τους απερίγραπτους, γελοίους καρτεριτζήδες.
Είναι αλήθεια ότι ο γραφών έχει ασχοληθεί πάρα πολύ με το κυνήγι της και με πολύ καλά σκυλιά. Ενθυμούμαι μια φάση που εγώ με την παρέα μου, έτυχε να βαδίζουμε μαζί σε κάτι χαμόκλαδα για να βγούμε στο δρόμο.
Ο σκύλος προπορευόταν περίπου 10 μέτρα μπροστά μας και απότομα κάνει φέρμα. Εκεί είδαμε κάτι που μας εξέπληξε. Η μπεκάτσα, χωρίς τον παραμικρό θόρυβο, που μας φάνηκε μικροσκοπική σαν τσίχλα, ξεγελούσε τον σκύλο πηδώντας πότε δεξιά και πότε αριστερά και πότε πίσω του, αθέατη και αθόρυβα, μέχρι που ο σκύλος έκανε μια κίνηση περιστροφική και πρέπει να την πάτησε και έτσι πετάχτηκε. Άλλωστε όταν τη φερμάρει ο σκύλος πριν πετάξει κοιτάζει την κατεύθυνση που θα πάρει για να καλυφθεί.
Όταν δε βλέπει δέντρο ή οτιδήποτε άλλο για να καλυφθεί και έχει λιακάδα προτιμά να πετάξει κατά τον ήλιο οπότε είναι δύσκολο να πυροβολήσει ο κυνηγός.
Άλλη μια φορά βλέπω δίπλα στα 5 μέτρα το σκύλο μου σε φέρμα με κατεύθυνση σε μια προεξοχή ύψους 1 μέτρου μπροστά του. Πλησίασα στα 2 μέτρα και ο σκύλος δεν έσπαζε τη φέρμα, όπως κοίταζα με προσοχή επάνω στην προεξοχή του εδάφους βλέπω την μπεκάτσα να έχει ακουμπήσει τη μύτη της μπροστά από το στήθος της στο έδαφος. Και ενώ εγώ ετοιμάστηκα να την χτυπήσω όταν πεταχτεί, αυτή εκσφενδονίστηκε με τόση ταχύτητα και καλύφθηκε σε ένα μεγάλο κοτρόνι σε απόσταση 10 μέτρων που εγώ δεν πρόφτασα όχι όπλο να σηκώσω αλλά ούτε και την σκανδάλη να πατήσω.
Στα βοσκοτόπια της βλέπουμε πολλές τρύπες στο χώμα όσο το πάχος της μύτης της.
Τι γίνεται όμως εκεί; Με τι τρόπο βγάζει έξω τα σκουλήκια; Με τη μύτη της είναι αδύνατον να τα βγάζει. Πώς όμως βγαίνουν έξω; ή κάνει κανένα θόρυβο με τα φτερά της πάνω από τις τρύπες και έτσι βγαίνουν οι σκουληκαντέρες; Σε αυτό κανένας δεν απαντά. Επίσης όταν η μπεκάτσα σηκώνεται από το έδαφος αν προσέξει κανείς βλέπει ότι κάνει αφόδευση πάντα και γι” αυτό όταν ένας κυνηγός δεν την πετύχει, του λέει η παρέα του: Δεν πειράζει σου άφησε την κοτσιλιά της.
Όταν το έδαφος είναι ξηρό η΄ παγωμένο περιορίζεται να τρώει βρύα η΄ σαπισμένα φύλλα. Στα βοσκοτόπια συχνάζει στις κοπριές των αγελάδων καθώς αποτελούν εστίες εμφάνισης σκουληκιών και νυμφών. Όταν το κρύο καθιστά ανήμπορη την μπεκάτσα να τραφεί με σκουλήκια από το έδαφος, κινείται στα ρέματα και τις όχθες των ποταμών συλλαμβάνοντας νύμφες.
Οι ειδικοί όμως λένε ότι δεν πρέπει όταν την καθαρίζουμε να πετάμε τα άντερα της, είναι πάντα καθαρά και είναι ο νοστιμότερος μεζές.
Η βελουδομάτα μας, έχει και πολλές άλλες συνήθειες στη ζωή της αλλά αυτές που αναφέραμε είναι οι ενδεικτικότερες.
Επιμέλεια gpeppas
ΠΗΓΕΣ:
Από την εφημερίδα «Κυνηγετικη Φωνή» του Κ.Σ. Καλαμάτας
(του ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΑΪΤΑΝΗ
Συν/χου ΤΕΒΕ)
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΚΥΝΗΓΕΣΙΑ ΚΥΝΟΦΙΛΙΑ
KYΝΗΓΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ
Initial
Back
Ρυθμιστική
