Aφορμή για το άρθρο αυτό, στάθηκε η επιστολή του κ. Χάρη Δεμερτζίδη, στο τεύχος 181 του ένθετου περιοδικού "'Εθνος Κυνήγι", με τίτλο "Βασίλισσα χωρίς στέμμα" και θέμα μια μπεκάτσα με κοντή μύτη. Ανάλογες παρατηρήσεις έχουν κατά καιρούς υποβάλλει κυνηγοί και σ'άλλα κυνηγετικά περιοδικά, γι'αυτό και το 1999 δημοσίευσα ένα άρθρο σχετικό με το ζήτημα στις "Κυνηγετικές Ειδήσεις". Επιτρέψτε μου λοιπόν, να θέσω υπ'όψη του περιοδικού σας μερικά στοιχεία, προς ενημέρωση των αναγνωστών σας.
Ακούγεται σαν παραφωνία καθώς η κηνηγετική βιβλιογραφία υμνεί την μύτη της και οι μελετητές του είδους, συχνά κάνουν αναφορά στο μακρύ και εξειδικευμένο αυτό εργαλείο με το οποίο βρίσκει την τροφή της.
Και όμως, κοντομύτες μπεκάτσες εμφανίζονται εδώ και αρκετά χρόνια σε χώρες της Ευρώπης και αναφέρονται από κυνηγούς σε περιοχές διαχείμασης του είδους, όλο και συχνότερα.
Η ιστορία των μπεκατσών με κοντή μύτη άρχισε στις 26 Δεκεμβρίου 1933, όταν ένας κυνηγός στην Βρετάνη (ΒΔ Γαλλία), ξεκίνησε για κυνήγι χωρίς βέβαια να γνωρίζει ότι εκείνη την ημέρα θα έγραφε ιστορία. Χτύπησε ένα πουλί με μύτη 51 χιλιοστά αντί το συνηθισμένο που είναι 67-81 χιλ. Το 1946 άλλη μία χτυπήθηκε στην ΒΔ Γαλλία, με μήκος ράμφους μόνο 3 χιλ. και το 1948 στην Δανία άλλη μία.
Μέχρι το 1983, είχαν καταγραφεί 134 τέτοιες περιπτώσεις σε δέκα ευρωπαϊκές χώρες. Βέλγιο, Βρετανία, Δανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ολλανδία, Ισπανία, Ελβετία, Σουηδία [ 1 - 10 περιπτώσεις ] και στην Γαλλία 97! Μάλιστα στις 20 Νοεμβρίου 1978, χτυπήθηκαν στο ίδιο μέρος στην ΒΔ Γαλλία, την ίδια μέρα εφτά πουλιά με κοντή μύτη. Στην Βρετανία, η πρώτη τέτοια μπεκάτσα χτυπήθηκε το 1972, ενώ στην Ιρλανδία το 1980. Μάλιστα στα νησιά Εβρίδες, κλασικό βιότοπο της μπεκάτσας, το 1986 χτυπήθηκαν 33 κοντομύτες μπεκάτσες (μήκος ράμφους 32-51 χιλ.), σε σύνολο 133 πουλιών και 57 εξορμήσεων. Στις δύο αυτές χώρες, μέχρι σήμερα, έχουν χτυπηθεί πάνω από 130 τέτοιες μπεκάτσες.
Όπως ήταν φυσικό, η ύπαρξη των πουλιών αυτών δημιούργησε πλήθος ερωτημάτων: Είναι πουλιά παραμορφωμένα ή με κάποιο γενετικό ελάττωμα; Ανήκουν μήπως σε κάποιο υποείδος που δεν είχε καταγραφεί έως τώρα.
Και εφ'όσον είναι αποδημητικό και εμφανίζεται σε όλη την Ευρώπη, ποιες είναι οι περιοχές αναπαραγωγής; Είναι πρόσφατο φαινόμενο και αν ναι, τι το προκάλεσε; Είναι ένα ξαφνικό εξελικτικό φαινόμενο ή μια προοδευτική αλλαγή; Μια προσεκτικότερη εξέταση των περιπτώσεων αυτών, καθώς και συγκρίσεις με άλλα κανονικά δείγματα του είδους από μουσεία φυσικής ιστορίας, κατέδειξε ότι μάλλλον είμαστε μάρτυρες ενός φαινομένου εξέλιξης και φυσικής επιλογής. Είναι από τις πιο αργές διεργασίες της φύσης, δηλαδή αλλαγές στα χαρακτηριστικά του είδους τα οποία στη συνέχεια παραμένουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού, εφ'όσον συμβάλλουν στην επιβίωση του είδους συνολικά. Η θεωρία αυτή ενισχύεται από το γεγονός, ότι δεν υπάρχουν αναφορές για κοντομύτες μπεκάτσες από τον προηγούμενο αιώνα, όταν οι φυσιοδίφες και οι κυνηγοί με μεγάλο ζήλο κατέγραφαν όλες τις αποκλίσεις από το κανονικό που παρατηρούσαν στη φύση.
Ποιά είναι όμως η σημασία της κοντής μύτης για την βιολογική εξέλιξη του είδους και ποιοί είναι οι παράγοντες - γενετικοί, περιβαλλοντικοί - που υποβοηθούν τα χαρακτηριστικά αυτά; Ο Γάλλος βιολόγος V.Bouckaert υποστηρίζει ότι η ανατομική αυτή παρέκκλιση, αποτελεί ένδειξη σημαντικών ίσως αλλαγών στους βιοτόπους αναπαραγωγής της μπεκάτσας.
Οι αλλαγές στη διαχείριση των δασικών εκτάσεων σε συνδιασμό με την αυξανόμενη ξηρασία αναγκάζει τις μπεκάτσες αυτές να αλλάξουν μέθοδο εξεύρεσης της τροφής. Έτσι κοντό ράμφος υποδεικνύει ότι τα πουλιά αυτά εξασφαλίζουν την τροφή τους κοντά ή στην επιφάνεια του εδάφους και όχι βυθίζοντας το ράμφος τους στο χώμα. Δείχνει παράλληλα ότι η μπεκάτσα είναι ένα ανθεκτικό και ευπροσάρμοστο είδος, γεγονός που κρίνεται θετικότατο για την επιβίωσή της. Να λοιπόν που τα πουλιά αυτά εμφανίστηκαν και στην Ελλάδα! Σας υπενθυμίζω μάλιστα ότι το 1999 χτυπήθηκαν 7 μπεκάτσες με εξαιρετικά κοντή μύτη στην ίδια περιοχή της Θεσσαλίας, ενώ παλιότερα το ίδιο είχε γίνει και σε κάποιες περιοχές της Ηπείρου.
Σημείωση:
Λόγω της ιδιότητάς μου μ'ενδιαφέρει ιδιαίτερα να καταγράψω τέτοιες περιπτώσεις.
Έτσι θα ήθελα να παροτρύνω όσους συναδέλφους κυνηγούς χτυπούν τέτοια πουλιά, να με ειδοποιούν στο χώρο εργασίας μου (ΤΕΙ Λαμίας, Τμήμα Δασοπονίας, 36100 Καρπενήσι, τηλ: 22370-25063, φαξ: 22370-24035).
Αν είναι δυνατόν θα ήθελα να φυλάξουν το κεφάλι, μια φτερούγα, τα εντόσθια (στομάχι και έντερα) της μπεκάτσας και να μου τα στείλουν με κάποιο τρόπο. Τα έξοδα της αποστολής θα βαρύνουν εμένα.
Τα δείγματα μπορούν να φυλαχτούν σε βαζάκι με λευκό οινόπνευμα. Ευχαριστώ για την φιλοξενία.
Initial
Back
Ρυθμιστική
