Παρά το μικρό της μέγεθος, η Ελλάδα διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες ποικιλίες πουλιών στην Ευρώπη. Αυτός ο μεγάλος αριθμός ειδών οφείλεται τόσο στη μεγάλη ποικιλία των βιοτόπων και του κλίματος, όσο και στη γεωγραφική θέση της χώρας. Θάλασσα και κορυφές ψηλών βουνών, μέρη με πυκνά δάση και μέρη σχεδόν γυμνά, φοινικιές και αλπικά λουλούδια, συνθέτουν ένα χώρο γεμάτο αντιθέσεις που προσφέρει κατάλληλες συνθήκες για την επιβίωση πολλών διαφορετικών ειδών.
Εξάλλου, στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, στην Ελλάδα, εμφανίζονται είδη που η κύρια κατανομή τους βρίσκεται είτε στην Ευρώπη, είτε και την Ασία ή την Αφρική.
Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί στη χώρα μας 408 διαφορετικά είδη πουλιών. Από αυτά, γύρω στα 240, δηλαδή το 60%, φωλιάζουν. Από τα υπόλοιπα, άλλα είναι μεταναστευτικά που περνάνε πάνω από τη χώρα ή σταθμεύουν πολύ λίγο, άλλα έρχονται εδώ για να ξεχειμωνιάσουν ενώ μερικά ζουν σε άλλες περιοχές (συχνά πολύ μακρινές) και εμφανίζονται τυχαία ή ακανόνιστα.
Η Ελλάδα είναι, από ορνιθολογική άποψη, ιδιαίτερα σημαντική σε μεσογειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο, για τέσσερις κυρίως λόγους:
1) Είναι χώρος φωλιάσματος πολλών ειδών, αρκετά από τα οποία είναι πλέον σπάνια και
απειλούνται με εξαφάνιση. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν κυρίως διάφορα αρπακτικά και ορισμένα θαλασσοπούλια, υδρόβια και παρυδάτια.
Στην Ελλάδα φωλιάζουν σημαντικοί, σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΟΚ, πληθυσμοί ειδών, όπως ο Αρτεμης, ο Κρυπτοτσικνιάς, η Χαλκόκοτα, η Λαγγόνα, ο Ροδοπελεκάνος, ο Γυπαετός, ο Μαυρόγυπας, η Αετογερακίνα, ο Μαυροκέφαλος γλάρος κ. α.
Μερικά είδη δεν φωλιάζουν πουθενά αλλού στον ευρωπαϊκό χώρο. Τέτοια είναι ο Αμμοπετρόκλης, ο Τουρκοτσοπανάκος και το Σμυρνοτσίχλονο.
Άλλα πάλι φωλιάζουν και σε γειτονικές χώρες, ο
ελληνικός όμως πληθυσμός είναι μεγαλύτερος
ή εξίσου σημαντικός με αυτόν των άλλων
χωρών. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν είδη
όπως η Καστανόχηνα, ο Αιγαιόγλαρος, ο
Καλαμοκανάς, ο Μπούφος, η Βαλκανοτσικλιτάρα κ.α.
2) Εδώ ξεχειμωνιάζει ένας μεγάλος πληθυσμός πουλιών που προέρχεται κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ρωσία και τη Σκανδιναβία. Τα περισσότερα είδη αυτής της κατηγορίας είναι στρουθιόμορφα (κυρίως τσίχλες), ερωδιοί, γλάροι και παρυδάτια.
Στους ελληνικούς υγρότοπους ιδιαίτερα αξιόλογη παρουσία έχουν τα χηνοπαπιά τα οποία καταφθάνουν κατά χιλιάδες το χειμώνα και αποτελούν σημαντικό τμήμα του πληθυσμού που ονομάζεται «Ποντομεσογειακός». Ακόμη, η Ελλάδα είναι ένας από τους ελάχιστους χώρους στην Ευρώπη όπου ξεχειμωνιάζουν, έστω και σε πολύ μικρούς αριθμούς, σπάνια είδη όπως η Νανόχηνα, η Κοκκινόχηνα, το Στεπογέρακο.
3) Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, η Ελλάδα είναι ζωτικό σημείο συγκέντρωσης πολλών μεταναστευτικών πουλιών κατά τις μετακινήσεις τους πάνω από στην ανατολική Μεσόγειο, από και προς την Αφρική. Έτσι η χώρα μας, που στην ουσία είναι μια μεγάλη χερσόνησος, λειτουργεί σα «διάδρομος» μετανάστευσης για
μεγάλους αριθμούς πουλιών, από την Ανατολική, κυρίως, Ευρώπη, την άνοιξη και το
φθινόπωρο.
4) Η άλλη ιδιαιτερότητα της χώρας μας έχει επί σης σχέση με τη γεωγραφική της θέση. Λόγω της γειτνίασης της με την Τουρκία και τα βορειοανατολικά Βαλκάνια, εμφανίζονται εδώ πουλιά που σε κανονικές συνθήκες δεν απαντώνται στην υπόλοιπη Ευρώπη, αφού η κύρια κατανομή τους είναι Ασιατική ή Σιβηρική.
Όμως, η Ελλάδα είναι σημαντική και σε παγκόσμιο επίπεδο για τη διατήρηση πολλών ειδών. Εδώ αναπαράγεται το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού του Μαυροπετρίτη.
Εδώ υπάρχει και μία από τις μεγαλύτερες αποικίες Αργυροπελεκάνων (του σπανιότερου πελεκάνου του κόσμου). Εμφανίζεται δε και η Λεπτομύτα που είναι το πιο άμεσα απειλούμενο με εξαφάνιση μεταναστευτικό πουλί του κόσμου.
Ακόμη, στην Ελλάδα ζει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού κάποιων ειδών με πολύ περιορισμένη εξάπλωση στον πλανήτη, όπως είναι η Λιοστριτσίδα, ο Σκουρόβλαχος, ο Μουστακοτσιροβάκος.
Ακόμη οι 11 Ελληνικοί yγρότοποι Διεθνούς Σημασίας, που καθορίστηκαν σύμφωνα με τη συνθήκη Ramsar, επιλέχτηκαν με κριτήρια που στοιχειοθετούν τη σημασία τους για τα πουλιά σε παγκόσμιο επίπεδο.
ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα είδη πουλιών χάνονται ή κινδυνεύουν να χαθούν για πάντα. Η μείωση αυτή δεν είναι φυσική και οφείλεται κυρίως σε ανθρώπινες δραστηριότητες που επιφέρουν πολύ σοβαρές αλλοιώσεις στο φυσικό περιβάλλον. Οι κυριότερες από αυτές είναι:
η καταστροφή των βιοτόπων (αποξηράνσεις
υγροτόπων, κοπή φυσικών δασών, αλλαγές στη
χρήση γης με εκχερσώσεις, εντατικοποίηση των
καλλιεργειών, διάνοιξη δρόμων στα βουνά, πυρ
καγιές)
αυξανόμενη χρήση φυτοφαρμάκων και εντο
μοκτόνων
το παράνομο κυνήγι, η ταρίχευση, το εμπόριο
η σύλληψη πουλιών με δίχτυα ή άλλες παγίδες όπως οι ξόβεργες
ο ανεξέλεγκτος τουρισμός
η ενόχληση κατά την περίοδο της αναπαραγωγής.
Πουλιά που στο παρελθόν φώλιαζαν στην Ελλάδα όπως ο Γερανός και η Ωτίδα, παρατηρούνται πια μόνο το χειμώνα ή την περίοδο της μετανάστευσης. Άλλα, όπως ο Φραγκολίνος και η Σουλτανοπουλάδα, έχουν εξαφανιστεί τελείως από τη χώρα μας.
"Σήμερα, αρκετά από τα είδη που υπάρχουν στη χώρα μας και απειλούνται άμεσα με εξαφάνιση, είναι σπάνια ή κινδυνεύουν να χαθούν και από την υπόλοιπη Ευρώπη.
Ενδεικτικά αναφέρουμε
τον Αργυροπελεκάνο, τον Ροδοπελεκάνο, την Χουλιαρομύτα, τη Χαλκόκοτα, την Καστανόχηνα, το Θαλασσαετό, το Βασιλαετό, το Μαυρόγυπα, την Αγκαθοκαλημάνα, τη Χαμωτίδα.
Δυστυχώς, η ριζική αντιμετώπιση των κινδύνων που απειλούν τα πουλιά έρχεται σε αντίθεση με τη λογική της Ανάπτυξης, που αντιμετωπίζει το περιβάλλον σαν άθροισμα φυσικών πόρων.
Έτσι οι βιότοποι θυσιάζονται στο όνομα της εκβιομηχάνισης και του εκσυγχρονισμού της γεωργίας, τα φυτοφάρμακα γίνονται όλο και πιο απαραίτητα, όσο η γεωργική παραγωγή πρέπει να τροφοδοτεί τα συνεχώς διογκούμενα αστικά κέντρα, ενώ το κυνήγι, από μέσο διατροφής, μετατρέπεται σε μέσο εκτόνωσης του σύγχρονου ανθρώπου.
Θα πρέπει όμως, να θυμόμαστε πάντα ότι, όταν ένα είδος χάνεται, η οικολογική ισορροπία διαταράσσεται. Το γεγονός αυτό έχει σοβαρές και, πολύ συχνά απρόβλεπτες συνέπειες, όχι μόνο για το φυσικό περιβάλλον αλλά και για τον άνθρωπο, που είναι αναπόσπαστο μέρος της
Φύσης.
Ολα τα πουλιά της Ελλάδας
ΕΠΑΝΩ
© Giorgio Peppas
|
Initial
Back
