|
| Initial Back
Κυνηγετικά γεράκια και γερακάρηδες της Κρήτης
Τα ατίθασα αρπακτικά ακολουθούν τους αφέντες τους, κυνηγούν μαζί τους και αναπτύσσουν συμπεριφορά οικόσιτου ζώου.
Παρακολουθώντας το ατίθασο αρπακτικό να κάνει κύκλους γύρω από τα κεφάλια μας, ένιωσα μια παράξενη συγκίνηση. Είχα ακούσει πολλά για γερακάριους, ήξερα ότι το κυνήγι με γεράκια ήταν μια συνηθισμένη δραστηριότητα των Κρητικών του παλιού καιρού, αλλά βρισκόμουν για πρώτη φορά μπροστά σε μια τέτοια εμπειρία. Το γεράκι εξαφανιζόταν για λίγα λεπτά, χανόταν στον ορίζοντα, κι ύστερα ερχόταν πάλι μπροστά μας… Φώναζε συνέχεια δυνατά και αποκρινόταν με τρόπο θαυμαστό στα προστάγματα του αφέντη του.
Ήταν ένα από κείνα τα υπέροχα ηλιόλουστα και λιόχαρα πρωινά του φετινού χειμώνα όταν βρέθηκα στο κτήμα ενός από τους ελάχιστους γερακάρηδες της Κρήτης, του Δημοσθένη Καπετανάκη. Έβλεπα το ατίθασο αρπακτικό πτηνό, τη γερακίνα, να κάθεται σε κορφές δέντρων, σε κεραμίδια αγροικιών και να δείχνει απόλυτα εξοικειωμένο με τον άνθρωπο. Συμπεριφερόταν φιλικά, υπάκουε στα προστάγματα, έκανε «νάζια» όταν περίμενε το «μεζεδάκι» του. Χάρις τη φωνάζει τη γερακίνα του ο Δήμος. Αλλά πιο συχνά τη λέει. Μπέμπα. Είναι το χαϊδευτικό της…
Είχα γνωρίσει και άλλη φορά γερακάρη. Έναν νεαρό χημικό – οινοποιό στο νησί Λανθαρότε του Ατλαντικού (βρίσκεται στο σύμπλεγμα των Καναρίων). Μου είχε χαρίσει κι ένα μικροσκοπικό μπρούτζινο κουδούνι απ’ αυτά που κρεμάει στα γεράκια του. Αλλά δεν είχα μπορέσει να τον παρακολουθήσω σε εξοχική δραστηριότητα, καθώς το συνέδριο στο οποίο συμμετείχαμε και οι δυο είχε πολύ «σφιχτό» πρόγραμμα. Εκείνος, όμως, ήταν κανονικός κυνηγός. Τα γεράκια του έπιαναν λαγούς και κουνέλια.
Στην Ελλάδα είναι δύσκολο να ασχοληθεί κανείς με το κυνήγι αυτής της μορφής. Ο Δημοσθένης μου εξηγεί τα νομικά προβλήματα που συναντά η εκτροφή και η εκγύμναση γερακιών. Απαγορεύεται το κυνήγι, απαγορεύεται η κατοχή ντόπιων γερακιών, απαγορεύεται… απαγορεύεται… απαγορεύεται!
Το γεράκι θέλει σεβασμό!
Οι σημερινοί γερακάρηδες δεν ασχολούνται με το κυνήγι. Κυκλοφορούν στις εξοχές με τα γεράκια τους, παίζουν μαζί τους, επιδίδονται σε «διαλόγους» με τα πουλιά. Μη σας παραξενεύει: το άγριο πουλί μπορεί να καταλαβαίνει, να ακούει στο όνομά του, να αντιλαμβάνεται το σφύριγμα ως κλητική προσφώνηση.
Μονολεκτικό μυστικό: σεβασμός: «Το γεράκι θέλει σεβασμό, να το σέβεσαι, να μην προσπαθείς να το υποτάξεις. Δηλαδή να σέβεσαι τη φύση». Συνειδητός οικολόγος ο ίδιος έχει εκπαιδεύσει το γεράκι του να τον παρακολουθεί όταν καλλιεργεί τις ελιές και τα αμπέλια του. Συντροφιά εξαίσια!
Κάθε εκπαιδευτής αρπακτικών πουλιών χρειάζεται ένα βασικό εξοπλισμό. Ένα σκληρό γάντι για να μπορεί να κάθεται πάνω το πτηνό και να μην πληγώνει τα χέρια με τα αιχμηρά γαμψά νύχια του, μια αλυσίδα μήκους μόλις μισού μέτρου, μια μαύρη κουκούλα, ένα κλουβί σαν αυτό που χρησιμοποιούν οι κτηνίατροι για τα σκυλιά… Δεν χρειάζεται να είναι μεγαλύτερη η αλυσίδα γιατί μπορεί να τραυματιστεί το ζώο αναπτύσσοντας ταχύτητα κατά την εκκίνησή του.
Γερακίσιο μάτι
Παρακολουθώ το παιγνίδι του γερακάρη με το γεράκι του… Τον βλέπω να πετά ένα κομμάτι ωμό κρέας στον αέρα. Το πουλί το αρπάζει πριν πέσει στη γη. Κι ύστερα τον περικυκλώνει, μάλλον για να προκαλέσει κι άλλες παρόμοιες… ρίψεις τροφής. Αν δεν το προλάβει στον αέρα, δεν υπάρχει πρόβλημα.
Σύμβολο των ευγενών
Στην Κρήτη το κυνήγι με γεράκια ήταν μάλλον συνηθισμένο στα παλιότερα χρόνια, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας. Ήταν, όμως, πάντα δραστηριότητα των ευγενών, των φεουδαρχών και των πλουσίων. Οι φτωχοί χωρικοί δεν ήταν εύκολο να συντηρήσουν αρπακτικά πουλιά. Τις περισσότερες φορές επιδίδονταν στην εκτροφή και στην εκγύμνασή τους για λογαριασμό κάποιου φεουδάρχη.
Μου έρχεται στο νου η εξαιρετικά παραστατική περιγραφή ενός Κρητικού του 17ου αιώνα, του Ιωάννη Παπαντόπολι (Παπαδόπουλου), που έζεσε στα χρόνια της τουρκικής εισβολής και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να ζήσει στην προσφυγιά, στις ενετικές κτήσεις, στη σημερινή Ιταλία. Ως νοσταλγός της πατρικής γης και του αγαπημένου του Χάνδακα, ο Παπαντόπολι κάθισε και έγραψε τις αναμνήσεις του από την Κρήτη σε ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο που ευτύχησε να εκδοθεί μόλις πρόσφατα.
Ιερακάριοι – οι Βυζαντινοί Γερακάρηδες
Μελετώντας τη γλώσσα και σταματώντας σε τοπωνύμια, επώνυμα, ονομασίες χωριών και οικισμών μπορούμε να υποψιαστούμε το ρόλο των κυνηγετικών γερακιών στην Κρήτη κατά τις παλαιότερες εποχές, στα βυζαντινά χρόνια και στην εποχή της Βενετιάς. Ένα χωριό στο Αμάρι ονομάζεται Γερακάρι. Κι άλλο ένα στο Μονοφάτσι. Μόνο που το τελευταίο δεν υπάρχει πια. Δεν ξέρομε καν πού ακριβώς βρισκόταν.
Η πρώτη γνωριμία με τον Νίκο Ψιλάκη... πήγε καλά.
Ένας περιηγητής, ο Γάλλος Bellon, περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο κατάφερναν οι Κρητικοί να πιάνουν τα γεράκια και να τα εξημερώνουν. Στα Αστερούσια, αυτά τα βουνά που «κλείνουν» την κεντρική Κρήτη από το νότο, είχε γίνει προσοδοφόρο επάγγελμα η πώληση μικρών γερακιών που προορίζονταν για εκπαίδευση. Οι κάτοικοι επιβιβάζονταν στις βάρκες τους και έκαναν βόλτες στο Λιβυκό.
Ο βασιλιάς της Ισπανίας
και ο Σουλτάνος των Οθωμανών
Οι χωρικοί της Κρήτης πουλούσαν τα μικρά γεράκια σε πλούσιους ευγενείς. Όπως αποκάλυψε ο Β. Σιακωτός, στα χωριά της Γεράπετρας συνηθιζόταν η αναζήτηση νεοσσών. Σημείωσε, μάλιστα, με έμφαση ότι ο γερακάρης του βασιλιά της Ισπανίας Φιλίππου του Β΄ είχε έρθει στην Κρήτη γύρω στο 1565, μάλλον για να αγοράζει γεράκια από το νησί και να τα στέλνει στην ισπανική βασιλική αυλή.
Εκείνα τα χρόνια φαίνεται πως τα γεράκια της Κρήτης ήταν περιζήτητα. Δεν ήταν μόνον ο Ισπανός βασιλιάς. Και άλλοι βασιλιάδες και φεουδάρχες έστελναν εκπροσώπους τους στην Κρήτη για να βρουν αρπακτικά πουλιά. Ακόμη και ο Σουλτάνος είχε αγοράσει κρητικά γεράκια!
Σήμερα τα πουλιά αυτά έχουν λιγοστέψει πολύ. Και δεν φταίνε οι παλιοί γερακάρηδες γι’ αυτό. Φταίει γενικά η ανθρώπινη δραστηριότητα. Η δική μας συμπεριφορά απέναντι στη φύση. Το παράνομο κυνήγι.
Αναδημοσίευση από την www.karmanor.gr
© Giorgio Peppas
|
|