Σήμερα, με μεγαλύτερη προσπάθεια, με καλύτερους σκύλους και καλύτερο εξοπλισμό, τα νούμερα αυτά ακούγονται σαν ένα πολύ παλιό παραμύθι, που διηγείται ένας γέρος γραφικός κυνηγός.
Το «κάθε πέρυσι και καλύτερα» ταιριάζει σχεδόν απόλυτα στην περίπτωση. Αν εξαιρέσουμε κάποιες χρονιές όπως η περυσινή- η κατάσταση για το ορτύκι και το τρυγόνι χειροτερεύει.
Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό;
Τι φταίει και χρόνο με το χρόνο αυτά τα πουλιά λιγοστεύουν; Δεν «μιλώ» σαν ειδικός, αλλά σαν κυνηγός που γνωρίζω άριστα την περιοχή λόγω καταγωγής- αλλά και τις συνήθειες των δύο αυτών ειδών.
Παρακολουθώ όλα αυτά τα χρόνια από πολύ κοντά τις ραγδαίες περιβαλλοντολογικές αλλαγές στην περιοχή, καθώς επίσης και στις καλλιέργειες αλλά και στις δικές μας συμπεριφορές (των κυνηγών).
Πολλές είναι οι αιτίες και σχεδόν όλες προέρχονται από παρέμβαση του ανθρώπου.
Επτά, όμως, είναι αυτές που διαπιστώνω ότι δημιουργούν τομεγάλο πρόβλημα:
Η αλόγιστη αποψίλωση του κάμπου από τα μεγάλα δένδρα (λεύκες, ιτιές, ακακίες, αγριακίες, γκόρτσες κλπ.) και η ριζική αλλαγή στις καλλιέργειες.
Ένας παράδεισος ήταν πριν 3-4 δεκαετίες ο κάμπος, κι αυτό χάρη στην αγγλική φιλοσοφία και στην αρχιτεκτονική που επιβλήθηκαν μετά την αποξήρανση της λίμνης. Καλύτερα να σου «κοβόταν το χέρι»,., παρά να κόψεις δένδρο.
Πολύ σκληρές τιμωρίες για όσους το τολμούσαν. Οι τσοπαναραίοι δεν
τολμούσαν να τ' αγγίξουν, γιατί την ίδια μέρα έπρεπε να τα μαζέψουν και να πάνε από εκεί που 'ρθαν. «Εξορία» στα Αγραφα χωρίς επιστροφή!
Στο δικαστήριο έστελναν και τους ντόπιους. Αυτό κράτησε και για λίγα χρόνια μετά το 1954, που έφυγε η αγγλική εταιρεία και ανέλαβε τη διαχείριση ο οργανισμός Κωπαΐδας...
Μεγαλύτερο πρόβλημα δημιούργησαν και οι αλλαγές στις καλλιέργειες. Τα 3/4 της Κωπαΐδας ήταν σπαρμένα με σιτάρι, καλαμπόκι, τριφύλλι, καναβούρι, πεπόνια, καρπούζια, βρώμη, κριθάρι. Ενα μέρος του κάμπου έμενε σε αγρανάπαυση.
Σήμερα η βαμβακοκαλλιέργεια έχει καλύψει τον κάμπο και αραιά και που βλέπεις καλαμιές ή καλαμποκιές. Όλα τα πιο πάνω φυτά είναι χρήσιμα και το καθένα έχει το δικό του ρόλο στο οικοσύστημα. Το σιτάρι προσφέρει θαυμάσια κάλυψη στο ορτύκι για αναπαραγωγή, ενώ αργότερα, όταν θεριστεί, τη σημαντικότερη πηγή διατροφής γι' αυτά τα πουλιά.
Το ίδιο συμβαίνει και με το καλαμπόκι, αλλά για την φθινοπωρινή περίοδο. Και το βαμβάκι είναι χρήσιμο, γιατί προσφέρει κάλυψη και ακόμα τη δυνατότητα να κινούνται άνετα και χωρίς υγρασία, όπως στο τριφύλλι. Αλλά το βαμβάκι δεν προσφέρει τροφή, ειδικά τα τελευταία χρόνια που τα φυτοφάρμακα έχουν εξαφανίσει τα ζιζάνια και συνεπώς τα σπόρια τους, που πολλά απ' αυτά λατρεύουν τα ορτύκια.
Η υπερτροφική καλλιέργεια βάμβακος αλλά και κάποιων ειδών λαχανικών, απαιτούν τεράστιες ποσότητες νερού για την ανάπτυξη τους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Αυτό έχει σαν συνέπεια μόνο τα κεντρικά ποτάμια να έχουν νερό, δημιουργώντας έτσι πρόβλημα κυρίως για Ιούνιο-Ιούλιο, που ακόμα δεν πέφτουν τη νύχτα δροσιές.
Τα φυτοφάρμακα βλάπτουν σοβαρά κυρίως τα ορτύκια αλλά και τα τρυγόνια. Είτε άμεσα με τον ψεκασμό κατά την άνοιξη, είτε έμμεσα ως παρενέργεια από την εξαφάνιση των ζιζανίων και των εντόμων.
Μπορεί σήμερα τα φυτοφάρμακα να είναι ηπιότερα εκείνων που χρησιμοποιούνταν παλιότερα, οι ποσότητες, όμως, και η συχνότητα ψεκασμών είναι μεγαλύτερες. Ακόμα και οι καρποί που χρησιμοποιούνται για σπορά, είναι εμποτισμένοι με «σκληρά» φυτοφάρμακα για την καταπολέμηση των σκουληκιών.
Αβέρολα αγριόσκουπα, βλήτα, λυμοστάφυλο, σκούπα, γαλαξίδα είναι μερικά από τα φυτά που παλιότερα ήταν γεμάτες οι καλλιέργειες. Τα ορτύκια και τα τρυγόνια έχουν ιδιαίτερη αδυναμία στα σπόρια τους, αλλά σήμερα εξαιτίας των ζιζανιοκτόνων αυτά τα φυτά είναι ελάχιστα στον κάμπο.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι αν οι ντοματιές ή οι βαμβακιές έχουν σε κάποιο σημείο μερικά από τα πιο πάνω ζιζάνια «σποριασμένα», κάπου εκεί θα βόσκουν και τα ορτύκια.
Ο εκσυγχρονισμός στη συλλογή της βιομηχανικής ντομάτας, δηλαδή η εφεύρεση της ντοματοσυλλεκτικής, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, ήταν η χαριστική βολή για όποιον κυνηγό είχε γνωρίσει τον καιρό της θηραματικής αφθονίας στην Κωπαΐδα.
Κρανίου τόπο αφήνει τώρα πίσω του το μηχάνημα, ενώ όπως όλοι γνωρίζουμε, όταν η συλλογή γίνεται με το χέρι, διαμορφώνεται ένας «παράδεισος» για το ορτύκι όπου μπορεί να κρυφτεί, να τραφεί και να κινηθεί εύκολα.
Επειδή για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα πρέπει να πούμε τα πράγματα με το όνομα τους δεν γίνεται να μην μιλήσουμε και για την υπερθήρευση στη συγκεκριμένη περιοχή. Η Κωπαΐδα απέχει μια μόνο ώρα από την Αθήνα και τη διατρέχουν καλοί δρόμοι. Χιλιάδες είναι τα σκυλιά και τα τουφέκια όχι μόνο τα Σαββατοκύριακα αλλά και τις καθημερινές.
Μέσα σ' όλα αυτά που επιβαρύνουν την κατάσταση, τα τελευταία χρόνια, προστέθηκε και η παρουσία λαθροκυνηγών που ξημεροβραδιάζονται με τους κράχτες κατά την περίοδο των περασμάτων, ξεγελώντας τα πουλιά που... έτσι υπερθηρεύονται!
Με ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να επανεξετασθεί η κυνηγετική περίοδος για το ορτύκι στη χώρα μας, όσο κι αν ένα τέτοιο ενδεχόμενο μπορεί να προκαλεί αρνητικές αντιδράσεις εκ μέρους κάποιων κυνηγών.
Δεν είναι μόνο δική μου άποψη που είμαι γέννημα θρέμμα της περιοχής, αλλά και πολλών άλλων κυνηγών που ξέρουν καλά την Κωπαΐδα και τα ορτύκια της.
Η κυνηγετική περίοδος για το ορτύκι πρέπει να διαρκεί ως το τέλος του Νοεμβρίου, έστω Δεκεμβρίου, για λόγους που αμέσως εξηγώ:
Οπως έχετε διαπιστώσει, πολλά είναι τα ζευγάρια των πουλιών που προτίθενται να ξεχειμωνιάσουν στην Κωπαΐδα, να φωλεοποιήσουν και να αναπαραχθούν.
Μετά το Νοέμβριο, λιγοστά είναι τασημεία του κάμπου που μπορούν να επιβιώσουν τα ζευγάρια των ορτυκιών, αφού οι βαμβακιές και οι καλαμποκιές έχουν οργωθεί, ενώ τα τριφύλλια έχουν μαραθεί...
«Ε και», μπορεί να πει κανείς, «τα περάσματα δεν είναι αυτά που φέρνουν τα πολλά πουλιά;».
Δεν είναι ακριβώς έτσι. Μερικά υποθετικά νούμερα, ίσως ανατρέψουν κάποια δεδομένα. Ας υποθέσουμε ότι το τρίμηνο Δεκεμβρίου-Φεβρουαρίου που προτείνω να απαγορευθεί το κυνήγι, επιβιώσουν 5.000 ζευγάρια. Σκεφθείτε ότι φωλεοποιούν περισσότερες από μία φορές, κάνετε τους αναγκαίους πολλαπλασιασμούς, και θα αντιληφθείτε τι θέλω να πω.
Αυτές οι δεκάδες χιλιάδες «ντοπιάρικων» ορτυκιών θα λειτουργήσουν σαν φυσικοί κράχτες και θα «φρενάρουν» αργότερα τα περάσματα, θα γευτούμε λιγότερες μέρες κυνηγιού στο ορτύκι, αλλά σίγουρα θα απολαύσουμε περισσότερες ίσως απίστευτες επιτυχίες.
Πολύ απαισιόδοξα ακούγονται ίσως όλα αυτά, αλλά δεν πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα;
Οι βιολογικές καλλιέργειες, επίσης, είναι ένας τρόπος που θα βελτίωνε τα φυσικά ισοζύγια στον κάμπο...
Μπήκαν οι σκύλοι μου σε μια καρπουζιά βιολογικής καλλιέργειας, και το μόνο που άκουγα ήταν «φρουτ και φρουτ» από τα ορτύκια που ξεπετάγονταν. Πολύ λίγα είδα, λόγω βλάστησης. Ο αβέρολας ήταν δύο μέτρα, το ίδιο και τα βλήτα. Ηταν εμφανέστατο ότι φυτοφάρμακο δεν είχε πέσει στην καρπουζιά.
Για να δούμε λοιπόν, στο πρόγραμμα
βελτίωσης βιοτόπων που ξεκινούν οσονούπω οι Κυνηγετικές Ομοσπονδίες,
θα έχουν κάτι ενδιαφέρον να προτείνουν και για το υποβαθμισμένο περι
βάλλον της αγροτικής γης
Initial
Back
