H Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τον Απρίλιο του 2004 καθώς δεν έχει χαρακτηρίσει αρκετές περιοχές ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ), βάση της οδηγίας 79/409 για την προστασία των άγριων πουλιών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και του BirdLife International, η Ελλάδα όφειλε να έχει θεσμοθετήσει 186 περιοχές με συνολική έκταση 3 εκατομμύρια εκτάρια ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας, ενώ έχει θεσμοθετήσει 151 περιοχές με συνολική έκταση μικρότερη από 15 εκατομμύρια εκτάρια. Ως αποτέλεσμα, είδη προτεραιότητας όπως ο Βασιλαετός, ο Μαυρόγυπας, ο Γυπαετός, ο Σπιζαετός, ο Θαλασσοκόρακας, το Κιρκινέζι κ.α δεν προστατεύονται επαρκώς.
Το νομικό πλαίσιο στο οποίο βασίστηκε η εν λόγω προσφυγή περιλαμβάνει την Οδηγία για τα πουλιά, η οποία ορίζει ότι για τα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση τα κράτη μέλη οφείλουν να προστατεύουν τους βιότόπους τους μέσω της δημιουργίας Zωνών Eιδικής Προστασίας (ΖΕΠ). Οι τοποθεσίες αυτές σε συνδυασμό με τις Ζώνες Ειδικής Διατήρησης (περιοχές που έχουν επιλεγεί βάσει της παρουσίας σημαντικών ειδών οικοτόπων, χλωρίδας και πανίδας εκτός πουλιών) αποτελούν το δίκτυο Natura 2000.
Όσον αφορά σε άλλες χώρες της Ευρωπαικής Ένωσης η κατάσταση παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες. Πιο συγκεκριμένα το ποσοστό θεσμοθέτησης Περιοχών Σημαντικών για τα Πουλιά ως ΖΕΠ στην Ισπανία ανέρχεται σε 45-50%, στην Γαλλία σε 20,66% και στην Ιταλία σε 40%. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω η Ιταλία έχει ήδη καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, η Ισπανία αναμένει την απόφασή του ενώ η Γαλλία έχει ήδη παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο όπως και η Ελλάδα.
Στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο να αναφερθεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ακολουθήσει τη διαδικασία που ορίζει το άρθρο 226 της Συνθήκης της ΕΚ έχοντας αποστείλει στις προαναφερθείσες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, επίσημη προειδοποιητική επιστολή (1η γραπτή προειδοποίηση) και αιτιολογημένη γνώμη (τελική γραπτή προειδοποίηση). Με δεδομένη την τακτική της Επιτροπής να παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα συμμόρφωσης με τις επιταγές της κοινοτικής νομοθεσίας, με λύπη παρατηρούμε οι χώρες πολύ συχνά δεν επωφελούνται της διαδικασίας αυτής αλλά αντιθέτως εξαντλούν όλα τα χρονικά περιθώρια, κινδυνεύοντας να αντιμετωπίσουν τελικά τις βαρύτατες ποινές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Τι είναι οι ΖΕΠ
Ήρθε η ώρα να γίνω πιο συγκεκριμένος, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της ίδρυσης των ζωνών ειδικής προστασίας (Ζ.Ε.Π.). Το άρθρο 4 της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ που πραγματεύεται τη διατήρηση των άγριων πτηνών, υποχρεώνει τα κράτη μέλη να κατατάξουν σε ζώνες ειδικής προστασίας (Ζ.Ε.Π.), όλες τις περιοχές οι οποίες κατ' εφαρμογή ορνιθολογικών κριτηρίων, εμφανίζονται ως οι πλέον κατάλληλες για τη διατήρηση των ειδών που χρήζουν προστασίας. Σε κανένα σημείο της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ δεν τίθεται ζήτημα εξαρχής απαγόρευσης του κυνηγίου εντός των Ζ.Ε.Π. Απλά, τα κράτη θα πρέπει να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα, διαχειριστικά και διοικητικά, ώστε να εξασφαλιστεί το προστατευταίο αντικείμενο.
Η Ελλάδα για να καλύψει τις υποχρεώσεις της απέναντι στην Ευρώπη σταδιακά, καθόρισε 163 Ζ.Ε.Π., η έκταση των οποίων φτάνει στο 1.370.323,40 εκτάρια, δηλαδή το 10,38% του ελληνικού εδάφους.
Νέες ΖΕΠ στα σκαριά
Σήμερα έπεσε στα χέρια μου έκδοση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας με τίτλο ''ΟΙΩΝΟΣ'', όπου υπάρχει σχετικό άρθρο, που μας πληροφορεί ότι το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε και αξιολογήθηκαν 69 περιοχές για την ένταξή τους στο δίκτυο των Ζ.Ε.Π.. Στο άρθρο λοιπόν, αναφέρεται ότι ''σε περίπτωση που οι προτάσεις του προγράμματος υιοθετηθούν από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, το δίκτυο των Ζ.Ε.Π. στην Ελλάδα θα παρουσιάζει σαφή βελτίωση. Συγκεκριμένα, 45 προβληματικές περιοχές που ήταν χαρακτηρισμένες ως I.B.A. αλλά όχι ως Ζ.Ε.Π., εντάσσονται στο δίκτυο των Ζ.Ε.Π. Επίσης, η συνολική έκταση των Ζ.Ε.Π. αυξάνεται κατά 1.273.000 εκτάρια, δηλαδή ποσοστό αύξησης 76% σε σχέση με την υφιστάμενη έκταση. Αυτό, θα έχει ως αποτέλεσμα, η έκταση των ελληνικών Ζ.Ε.Π. να ανέλθει σε 2.947.369 εκτάρια δηλαδή σε ποσοστό 21,19% επί της συνολικής ελληνικής επικράτειας. Επιπροσθέτως, η επικάλυψη μεταξύ I.B.A.και Ζ.Ε.Π. θα αυξηθεί από 48% σε 73%''.
Ο κατάλογος των 53 συμπληρωματικών ΖΕΠ, περιλαμβάνει τις εξής περιοχές:
1. Παραποτάμιο Δάσος΄Εβρου και Άρδα
2. Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου και Άρδα
3. Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου
4. Κοιλάδα Φιλιούρη
5. Κοιλάδα Κομσάτου
6. Δέλτα Νέστου και Λιμνοθάλασσες Κεραμωτής και Νήσος Ψαροπούλα
7. Κορυφές Όρους
8. Όρη Βερνούντα
9. Λίμνη Πετρών
10. Όρος Όσσα
11. Κάτω Όλυμπος, όρος Γκονταμάνι και Κοιλάδα Ροδιάς
12. Στενά Καλαμακίου και Όρη Ζάρκου
13. Κορυφές όρους Κόζιακα
14. Αμβρακικός Κόλπος, Λιμνοθάλασσα Καταφούρκο και Κορακονήσια
15. Έλη Καλοδικι, Μαργαρίτι, Καρτέρι και Λίμνη Προντάνι
16. Στενά Παρακαλάμου
17. Όρη Παραμυθιάς, Στενά Καλαμά και Στενά Αχέρωντα
18. Όρη Τσαμαντα, Φιλατρων, Φαρμακοβούνι, Μεγάλη Ράχη
19. Κορυφές όρους Σμόλικα
20. Λίμνη Ιωαννίνων
21. Όρος Λακμος (Περιστέρι)
22. Όρος Μιτσικέλι
23. Όρος Τίμφη (Γκαμίλα)
24. Όρος Ντούσκον, Ωραιόκαστρο, Δάσος Μερόπης, Κοιλάδα Γκορμου, Λίμνη Δελβινακίου
25. Δυτικές και Βορειοανατολικές Ακτές Ζακύνθου
26. Λιμνοθάλασσες Στενών Λευκάδας (Παλιονις – Αβλιμον) και Αλυκές Λευκάδας.
27. Όρη Βάλτου
28. Λίμνη Λυσιμάχεια
29. Λίμνη Βουλκάρια
30. Δέλτα Αχελώου, Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου, Αιτολικού και Εκβολές Εύβινου, Νήσοι Εχινάδες, Νήσος Πεταλάς, Δυτικός Αράκυνθος και Στενά Κλεισούρας
31. Οροπέδιο Φολόης
32. Λιμνοθάλασσα Κοτύχι, Αλυκή Λεχενών
33. Σκύρος: Όρος Κοτσυλας
34. Νησίδες Σκύρου
35. Εθνικός Δρυμός Οίτης – Κοιλάδα Ασωπού
36. Κορυφές όρους Γκιώνα, Χαράδρα Ρεκα, Λαζορεμα, και Βαθιά Λάκκα
37. Λίμνη Στυμφαλία
38. Όρη Ανατολικής Λακωνίας
39. Όρος Ταϋγετος – Λαγκαδα Τρυπης
40. Κύθηρα και γύρω νησίδες: Πρασονήσι, Δραγκονέρα, Αντιδρακονέρα, Αυγό, Καπέλλο, Κουφό και Φιδονήσι
41. Περιοχή Λεγρενών – Νησίδα Πατρόκλου
42. Κως: Λίμνη Ψαλίδι – Αλυκή
43. Φολέγανδρος ανατολική μέχρι Δυτική Σίκινο και Θαλάσσια Ζώνη
44. Νησίδες Πάρου και Νότια Αντίπαρος
45. Νάξος: Όρη Αναθεματιστρα, Κόρωνος, Μαυροβούνι, Ζευς, Βιγκλατουρι
46. Νησίδες Μυκόνου (Πηνεια, Χταπόδια, Τραγονήσι)
47. Εκβολές Γεροπόταμου Μεσσαράς
48. Βορειοανατολικό άκρο Κρήτης
49. Όρη Ζάκρου
50. Χερσόνησος Ροδοπού
51. Λίμνη Κουρνά και εκβολή Αλμυρού
52. Νοτιοδυτική Γάβδος και Γαυδοπούλα
Χάρτες περιοχών Ευρωπαϊκού δικτύου NATURA 2000 από το διαδικτυακό ΣΓΠ του ΕΟΠ (GIS ViewerNatura 2000)
Βάση δεδομένων και γεωγραφικά αρχεία των περιοχών NATURA 2000 της Ελλάδας (στοιχεία Αυγούστου 2009)
Περιοχές του δικτύου NATURA 2000
Περιοχές του δικτύου NATURA 2000
Για τη δημιουργία του Δικτύου NATURA 2000 έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος από τα κράτη μέλη, με τον χαρακτηρισμό περιοχών ως Τόπων Κοινοτικής Σημασίας για ένταξη στο Δίκτυο. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Ιουλίου 2009, το Δίκτυο περιλαμβάνει 21.695 Τόπων Κοινοτικής Σημασίας με έκταση περίπου 681.826 km2 και 5.210 Ζώνες Ειδικής Προστασίας για τα πουλιά με έκταση περίπου 560.634 km2 (οι εκτάσεις δεν αθροίζονται διότι πολλές περιοχές αλληλεπικαλύπτονται και δεν μπορεί να εξαχθεί ποσοστό επί της συνολικής επιφάνειας, διότι έχουν δηλωθεί και θαλάσσιες εκτάσεις).
Δείτε εδώ σημειωμένους με κίτρινο χρώμα τους τόπους Natura που έχουν χαρακτηρισμό ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας ( ΖΕΠ ).
Πηγές
Ορνιθολογική εταιρεία (Σταυρούλας Παπούλια)
www.alfa-omega.gr (Γεωργίας Μελανίτου )
www.skilia.gr (Ευάγγελου Χατζηνίκου)
Ευρωπαική Ενωση
Initial
Back
