Ποιος τελικά θα σταματήσει τη λεηλασία των ωκεανών !

Οι περισσότεροι αγαπούν τα ψάρια ως φαγητό. Ελάχιστοι όμως τρέφουν αισθήματα στοργής γι' αυτά ή την επιθυμία να τα χαϊδέψουν. Η συνέπεια είναι ότι, ενώ οι αρκούδες, οι φώκιες, οι ελέφαντες, οι ρινόκεροι, ακόμα και οι αλεπούδες, διαθέτουν ισχυρές ομάδες υποστηρικτών έτοιμων να αγωνιστούν για την προστασία τους, η ανθρωπότητα διαπράττει φριχτά εγκλήματα στη θάλασσα χωρίς κανένας να δείχνει ότι νοιάζεται.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις συχνά υπονομεύουν τους ίδιους τους σκοπούς τους όταν υπερβάλλουν.
Είμαι μεταξύ εκείνων που επικρίνουν την Greenpeace και άλλες οργανώσεις όταν «φουσκώνουν» στατιστικά στοιχεία και φέρονται σαν μπαμπούλες. Greenpeace έχει απόλυτο δίκιο στην έκθεση που δημοσίευσε πρόσφατα, καταγγέλλοντας ορισμένα μεγάλα σούπερ μάρκετ γιατί εμπορεύονται είδη ψαριών τα οποία διατρέχουν άμεσο κίνδυνο εξαφάνισης.
Οι ωκεανοί του κόσμου λεηλατούνται και κανένας δεν φαίνεται να θέλει ή να μπορεί να σταματήσει τη σφαγή. Μερικά ψάρια και οστρακοειδή εκτρέφονται με επιτυχία σε ιχθυοκαλλιέργειες, ανάμεσα τους η πέστροφα και τα στρείδια. Πολλά άλλα εξακολουθούν να μην κινδυνεύουν, όπως η ρέγγα, η σαρδέλα, η μαρίδα και τα μύδια. Υπάρχουν όμως πολλά είδη, ανάμεσα τους μερικά εξαιρετικά δημοφιλή, όπως ο τόνος και ο βακαλάος, που διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο. Τα τελευταία πενήντα χρόνια η ετήσια «συγκομιδή» ψαριών έχει αυξηθεί από 18 εκατ. σε 95 εκατ. τόνους.

Πρόσφατα στοιχεία της Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ δείχνουν ότι 52% των εμπορεύσιμων ψαριών αλιεύονται στο όριο των δυνατοτήτων αναπαραγωγής τους, 17% υφίστανται υπεραλιεία και 5% διατρέχουν κίνδυνο εξαφάνισης.

Τρόμος στους ωκεανούς Δύο πολύ σημαντικά βιβλία περιγράφουν με λεπτομέρειες την παγκόσμια κρίση του υδρόβιου πλούτου - το «Last of the Hunter Gatheterers» («Οι τελευταίοι των κυνηγών-συλλεκτών») του Μάικλ Γουίγκαν, που εκδόθηκε το 1998, και το End of the line («Η άκρη τής πετονιάς») του Τσαρλδ Κλόβερ, που κυκλοφόρησε το 2004.
Και τα δύο αφηγούνται την ίδια ιστορία τρόμου, κανένα όμως δεν κατάφερε να προκαλέσει αποτελεσματική πολιτική αντίδραση. Ο Γουίγκαν αναφέρει ένα σκοτσέζικο γνωμικό σύμφωνα με το οποίο, όταν η ρέγγα εγκαταλείπει μια περιοχή, αιτία είναι «η κακία των ανθρώπων».
Σήμερα, αυτή η παλιά λαϊκή σοφία βγαίνει αληθινή, αν και με διαφορετικό τρόπο.
Ο Κλόβερ μάς καλεί να φανταστούμε πώς θα αντιδρούσε ο κόσμος αν ένα δίχτυ μήκους ενός χιλιομέτρου στερεωμένο σε μια χαλύβδινη ράβδο σερνόταν στις πεδιάδες της Αφρικής, αιχμαλωτίζονται ή καταστρέφονται τα πάντα στο διάβα του λιοντάρια, λεοπαρδάλεις, ρινόκερους, ελέφαντες, αντιλόπες και σαύρες. Αυτό ακριβώς κάνουν οι σύγχρονες μηχανότρατες κάθε μέρα στους ωκεανούς του κόσμου.

Το ένα τρίτο των ψαριών που πιάνονται πετιούνται νεκρά γιατί δεν έχουν εμπορική αξία. Τα δίχτυα καταστρέφουν κοράλλια και υδρόβια φυτά. Η βιομηχανική αλιεία είναι γνωστό ότι μειώνει τις νέες κοινότητες ψαριών που ανακαλύπτονται, στο ένα δέκατο του μεγέθους τους μέσα σε μια δεκαετία.
Όλο και μεγαλύτερα πλοία, με ακόμα πιο «αποτελεσματικό» εξοπλισμό, επιτίθενται σε συνεχώς μειουμένους πληθυσμούς ψαριών.
Δυστυχώς, οι περισσότερες κυβερνήσεις συνυπογράφουν τη λεηλασία, επιδοτώντας την.

Συνένοχες οι κυβερνήσεις Η Ιαπωνία είναι στην κορυφή του καταλόγου επιδοτήσεων (2,05 δισ. ευρώ), ακολουθούμενη από την Ε.Ε. (946 εκατ. ευρώ) και τικ ΗΠΑ (617 εκατ. ευρώ). Τα επιμέρους κράτη της Ε.Ε. έχουν κι αυτά ιδιαίτερα υψηλές επιδόσεις στην υποστήριξη της καταστροφικής αλιείας, με επικεφαλής την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιρλανδία και την Ιταλία.
Ο Τσαρλδ Κλόβερ γράφει: «Το γεγονός ότι η θάλασσα κυριαρχείται από παράφρονες που πιστεύουν ότι η εμπορική αλιεία πρέπει να επεκταθεί στο 100% του θαλάσσιου ζωικού βασιλείου, καλλιεργεί μια νοοτροπία πολύ διαβρωτική.

Ευδοκιμούν δύο εσφαλμένες πεποιθήσεις:
Πρώτον, ότι μπορούμε να ξεγελάσουμε τη βιολογία.
Δεύτερον, ότι μπορούμε να κρατήσουμε ευχαριστημένου τούς κατοίκους των παράκτιων κοινοτήτων στα δυτικά, της Σκωτίας, της Ιρλανδίας ή τής Ισπανίας, επιτρέποντας τους να ψαρεύουν, όταν είναι γνωστό πως, με την αλματώδη πρόοδο της τεχνολογίας, αν φέτος δέκα άνθρωποι του χωριού μπορούν να συντηρούνται ψαρεύοντας, του χρόνου θα μπορούν μόνο τέσσερις.

Οποιοσδήποτε πιστεύει ότι οι εθνικές κυβερνήσεις φέρονται εγωιστικά μόνο σε θέματα ρύπανσης και εμπορίου πρέπει να ρίξει μια ματιά στα χρονικά τής αλιείας. Κανένας υπουργός δεν θέλει να έρθει σε σύγκρουση με τούς εκπρόσωπους τής εμπορικής αλιείας στη χώρα του, όταν μάλιστα το κοινό αδιαφορεί πλήρως για την τύχη του θαλάσσιου ζωικού πλούτου. Υπάρχει μια επίμονη εθνικιστική πεποίθηση πώς μόνον οι άλλοι διαπράττουν υπερβολές οι Ιάπωνες και οι Ισπανοί είναι στην κορυφή του καταλόγου δαιμονοποίησης. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν αθώοι. Όλοι οι ψαράδες παλεύουν να επιβιώσουν στριμωγμένοι ανάμεσα στο κόστος που διαρκώς αυξάνεται και τα αλιεύματα που συνεχώς μειώνονται. Οι έλεγχοι είναι τόσο ανεπαρκείς που κανένας δεν πιστοποιεί ούτε τιμωρεί τις φοβερές παρανομίες, που είναι γνωστό ότι διαπράττονται στον χώρο της αλιείας.

0 σωτήρας του σολομού Μία από τις λίγες αισιόδοξες ιστορίες είναι αυτή που αφορά τον σολομό του Ατλαντικού και την «ανάρρωση» του. Πρόκειται για επίτευγμα που οφείλεται στην πρωτοβουλία ενός ανθρώπου, του Ισλανδού Ορι Βίγκφουσον. Απελπισμένος από την καταστροφή ενός ψαριού που αγαπά πολύ, ίδρυσε πριν από 15 χρόνια το North Atlantic Salmon Fund («Ταμείο για τον σολομό του Βόρειου Ατλαντικού»), μέσω του οποίου σημείωσε εκπληκτικά αποτελέσματα ασκώντας πίεση σε κυβερνήσεις, εξαγοράζοντας μηχανότρατες και περιορίζοντας την εμπορική αλιεία του σολομού.
Κάποιοι κυνικοί λένε ότι ο Βίγκφουσον τα κατάφερε μόνο επειδή κέρδισε την υποστήριξη πλούσιων ερασιτεχνών που τους αρέσει να ψαρεύουν σολομό με το καλάμι.
Μέρος της εκστρατείας του, όμως, υπήρξε η προώθηση του σπορ «ψαρεύω και ξαναρίχνω το ψάρι στη θάλασσα». Πολλές παραποτάμιες κοινότητες (ο σολομός, ως γνωστόν, «πηγαινοέρχεται» σε ποταμούς και θάλασσες) αντλούν τώρα σημαντικό εισόδημα από τους οικολόγους ψαράδες, ενώ τα ψάρια τους επιβιώνουν.
Ο Βίγκφουσον θα κάνει άλλο ένα σημαντικό βήμα μπροστά αν επιτύχει στην προσπάθεια του να περιοριστεί η ιχθυοκαλιέργεια του σολομού, που έχει προξενήσει φοβερή οικολογική ζημιά στη Σκωτία και στη Νορβηγία.

Ο σολομός, ωστόσο, είναι ένα μόνο από τα είδη που κινδυνεύουν, και αποδείχτηκε σχετικά προνομιούχο. Ο καημένος ο βακαλάος, όμως, δεν έχει τόσο δραστήριους φίλους.
Και έχει φτάσει στο χείλος της καταστροφής, με πολύ δυσάρεστες συνέπειες για όσους ζούσαν από την αλιεία του.
Μεγάλη ανησυχία υπάρχει επίσης για τον τόνο και για ορισμένα είδη καρχαρία και ξιφία. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ό τι η μόνη ελπίδα για να ανακάμψουν κάπως οι αποδεκατισμένοι ψαρότοπο του κόσμου είναι να μπει τέλος στην κυρίαρχη επιρροή της αλιευτικής βιομηχανίας.
Οι κυβερνήσεις δείχνουν εκ πληκτική υποχωρητικότητα στις απαιτήσεις εκείνων που ζουν από την εμπορική αλιεία και που, μοιραία, γίνονται όλο και λιγότεροι.
Πρέπει να αρχίσουμε να νοιαζόμαστε για τα ψάρια και δεν είναι εύκολο, αφού δεν διαθέτουν απαλό τρίχωμα, εκφραστικά μάτια και άλλα χαρίσματα που κάνουν τους ερασιτέχνες οικολόγους να ξελιγώνονται επιλεκτικά για κάποια είδη του ζωικού βασιλείου.
Αυτό όμως που συμβαίνει κάθε μέρα στις θάλασσες είναι εξίσου μεγάλο σκάνδαλο με τη σφαγή λιονταριών και ελεφάντων στις αφρικανικές πεδιάδες.
Αν συνεχιστεί, οι συνέπειες για τους απογόνους μας θα είναι ακόμα πιο πικρές .

The Guardian